آیا شیوه جدید برگزاری کنکور به نفع دانش‌آموزان مناطق محروم و اقشار آسیب‌پذیر است؟/ به عدالت آموزشی نزدیکتر می‌شویم؟
تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۴۱۶۲۹
کنکور امسال بر اساس مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد؛ اما آیا این "شیوه جدید کنکور" به نفع دانش‌آموزان مناطق محروم و اقشار آسیب‌پذیر و به عدالت آموزشی نزدیکتر است؟ این مسئله را با رئیس مرکز ارزشیابی آموزش و پرورش به بحث گذاشتیم. - اخبار اجتماعی -
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با ابلاغ مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1401 شاهد بودیم که در نخستین فاز یعنی از امسال، کنکور به شیوه‌ای جدید در دو نوبت در سال همراه با تأثیر قطعی معدل در پذیرش دانشگاه‌ها و حذف دروس عمومی از کنکور و انتقال آن به سوابق تحصیلی دانش‌آموزان برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اگر چه مجلس شورای اسلامی، شهریور امسال در مصوبه‌ای به دنبال توقف اجرای مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی تا سال 1406 آن هم به بهانه فراهم شدن کامل زیرساخت‌ها توسط آموزش و پرورش بود اما با رد مصوبه مجلس توسط شورای نگهبان، کنکور همچنان مطابق مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار خواهد شد.
در کنکور سال 1403، سهم نمره کل سابقه تحصیلی پایه دوازدهم نظام 6.3.3 در گروه‌های آزمایشی اصلی شامل ریاضی، تجربی و انسانی به‌میزان 50 درصد با تأثیر قطعی است.
اعلام اسامی دروس امتحانات نهایی در پایه دهم و یازدهمدر نشستی با حضور محسن زارعی؛ رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش به بررسی مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی و توان آموزش و پرورش برای عملیاتی‌سازی آن به ویژه برگزاری امتحانات نهایی در سه سال دوره متوسطه دوم از سال تحصیلی جدید پرداختیم.
یکی از محوری‌ترین سؤالات ما از رئیس مرکز ارزشیابی آموزش و پرورش این مسئله مهم بود که آیا برگزاری کنکور با شیوه جدید بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به نفع دانش‌آموزان کم‌برخوردار و مناطق محروم است یا باعث بیشتر شدن شانس دانش‌آموزان متمول خواهد شد! بخش نخست این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم:
تسنیم: با توجه به قوانین مجلس در حوزه کنکور به ویژه اختصاص 85 درصد ظرفیت دانشگاه‌ها به رشته‌هایی که پذیرش آنها براساس سوابق تحصیلی است و گرایش برخی داوطلبان کنکور به سمت این رشته‌‌ها و به تعبیری دیگر، کمرنگ‌تر شدن کنکور، چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی به مقوله ساماندهی کنکور ورود کرد؟
سال 98 رهبر انقلاب در دیدار با معلمان بر روی مسئله کنکور ورود کردند و گفتند: بالأخره در اینباره فکر صحیح، عمیق و عملی کنید و به دنبال آن اقدام و این قضیه را حل کنید.
مجلس سال 86، 92 و 95 به موضوع کنکور وارد شده بود. مصوبه سال 86 بر حذف تدریجی کنکور تأکید داشت و در مصوبه سال 92 تأثیر قطعی معدل با شروع 25 درصدی و به تدریج رسیدن به سهم 85 درصدی مصوب شد و اجرای آن به شورای سنجش و پذیریش دانشجو تفویض شد.
در مصوبه سال 92 مجلس، سابقه تحصیلی سه سال دوره متوسطه دوم برای تأثیرگذاری 25 درصدی در کنکور تعیین شد و سایر موارد از جمله اینکه کدام دروس و با چه سهمی در سوابق تحصیلی تأثیر گذار باشند در اختیار شورای سنجش و پذیرش دانشجو قرار گرفت.
تسنیم: پس چرا سهم قطعی معدل در طول سالهای اخیر عملیاتی نشد؟
شورای سنجش و پذیرش دانشجو خطایی را انجام داد و در اجرای قانون فقط سوابق تحصیلی پایه دوازدهم مبنا قرار گرفت؛ یکی از داوطلبان کنکور با مراجعه به دیوان عدالت اداری و شکایت از اینکه طبق قانون، سوابق تحصیلی باید برای سه سال دوره متوسطه دوم اجرا شود اما اکنون فقط سوابق تحصیلی پایه دوازدهم مدنظر است، رأی ابطال مصوبه را دریافت کرد و به این ترتیب اجرای آن متوقف شد.
نمی‌دانیم سازمان سنجش تأثیر مثبت معدل را اعمال می‌کرد یا خیر!
سال 95 نمایندگان مجلس اصلاحیه‌ای ارائه کردند مبنی بر اینکه سهم سوابق تحصیلی در پذیرش دانشگاه‌ها به صورت تأثیر مثبت باشد اما از آن سال تا به امروز گزارش مستندی از سازمان سنجش نداشتیم که تأثیر مثبت معدل را چگونه در پذیرش دانشگاه‌ها اعمال می‌کند چون نمرات دروس را برای کارهای دیگر از آموزش و پرورش دریافت می‌کرد اما سوابق تحصیلی همانند کنکور 1402 به صورت یکتا از آموزش و پرورش گرفته نمی‌شد. در این مدت نیز هیچ بخشی از سازمان سنجش پیگیری نکرد که تأثیر مثبت معدل را چگونه اعمال می‌کند تا به امروز مستنداتی در اینباره مشاهده نکردم.
شورای عالی انقلاب فرهنگی سال 1400 به مسئله کنکور ورود کرد و در نهایت مصوبه 863 برای کنکور تصویب شد چرا که شاهد هستیم برخی افراد برای رسیدن به رشته‌های خاص سال‌ها پشت کنکور می‌مانند و با وجود آنکه بخش زیادی از صندلی دانشگاه‌ها خالی است اما همچنان شاهد رقابت 90 درصد داوطلبان برای 15 درصد رشته‌های پرطرفدار هستیم.
داوطلب کنکور اگر در امتحان نهایی موفق نشود به سراغ رشته‌های خاص نمی‌رود
براساس مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، داوطلب اگر مشاهده کند در امتحانات نهایی سه سال دوره متوسطه دوم موفق نیست متوجه خواهد شد که نمی‌تواند به رشته‌های خاص برسد و نقطه هدف خود را متناسب با توانش تنظیم می‌کند.
10 تا 12 بیشترین نمرات کسب‌شده دانشآموزاندر سالهای اخیر در حوزه کنکور خلأ قانون نداشتیم بلکه با خلأ اقدام مواجه بودیم و قانون مصوب مجلس به خوبی اجرا نشد حتی در برخی موارد، جسارت را از دستگاه اجرایی می‌گرفتند به عنوان مثال هنگامی که مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شد، یک صندلی داغ برای آموزش و پرورش درست کردند و گفتند، نمی‌توانید از عهده این کار بربیایید در حالیکه سازمان سنجش بدون کمک عوامل آموزش و پرورش حتی نمی‌تواند کنکور را اجرا کند.
براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تولید سابقه تحصیلی به عنوان یک تکلیف برای آموزش و پرورش تعیین شد و این سابقه باید برای تمام فارغ التحصیلان مدارس نیز ایجاد شود و آموزش و پرورش اعلام کرد با وجود آنکه حتی ریالی کمک دریافت نکرده است، این کار را عملیاتی می‌کند.
تسنیم: آیا مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی منجر به برقراری عدالت آموزشی خواهد شد؟
با اجرای این مصوبه هیچ گاه به صورت کامل به عدالت آموزشی نمی‌رسیم چون عدالت ابعاد مختلفی دارد اما معتقدم این مصوبه می‌تواند به برابری آموزشی کمک کند همچنین مزایایی دارد از جمله برگزاری کنکور دو بار در سال و معتبر بودن تراز کسب شده داوطلبان به مدت دو سال.
واکنش به اجرای مصوبه کنکوری: امکان ندارد سیاستی اجرا شود و عده‌ای زیرچرخ دنده‌ها له نشونداز سوی دیگر مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی یک فرصت برای آموزش و پرورش است و این پیام را دارد که دانش‌آموز برای موفقیت باید دروس را مبتنی بر کتاب درسی فرا بگیرد چون در امتحانات نهایی مرجع کتاب درسی است البته این را می‌پذیرم که وضعیت کیفیت آموزش در مدارس یکسان نیست به همین دلیل می‌گویم این مصوبه عدالت آموزشی را محقق نمی‌کند.
سال‌هاست که سنجش خروجی‌های آموزش و پرورش توسط نظام دیگری یعنی وزارت علوم و سازمان سنجش انجام می‌شود بنابراین دانش‌آموزان خود را برای کنکور آماده می‌کنند همچنین هدف سازمان سنجش تفکیک داوطلبان کنکور است و نه یادگیری و در سوالات چهارگزینه‌ای، مهارت و تکنیک حرف نخست را می‌زند نه یادگیری.
عدم آموزش "مهارت تست‌زنی" تا سال 401 به ضرر دانش‌آموزان مناطق محروم بود!
از سوی دیگر مهارت تست‌زنی در آموزش و پرورش تعریف نشده است بنابراین در مدارس آموزش داده نمی‌شود، در این شرایط دانش‌آموزان مناطق محروم که به کلاسهای کنکور و تست‌زنی دسترسی ندارند، متضرر می‌شوند و فردی نفع می‌برد که به کلاس کنکور بهتری برود!
آموزش و پرورش به دنبال عبور از سیطره کنکور است چون این وضعیت باعث شده در دوره متوسطه دوم، کتاب، معلم و برنامه درسی برای دانش‌آموزان مرجعیت نداشته باشد و آنها به دنبال مهارت تست‌زنی باشند، این وضعیت نه تنها پایه دوازدهم بلکه کل دوره متوسطه دوم را درگیر کرده است؛ در کنکور 1402، دانش‌آموز پایه یازدهم توانسته رتبه زیر سه هزار کسب کند و مشخص است که از پایه‌های پایین‌تر به دنبال کسب آمادگی کنکور بود.
رتبه‌های یک تا 10 کنکور بدون معدل 20
همچنین موسسات کنکوری دائم به دانش‌آموزان می‌گفتند که خود را برای کنکور آماده کنید و مطالعه برای امتحانات نهایی را به شب امتحان موکول تا فقط نمره قبولی کسب کنید و معدل مهم نیست! به همین دلیل شاهد بودیم در کنکورهای اخیر، هیچ کدام از رتبه‌های یک تا 10 معدل 20 نگرفتند و در دروسی که امتحان نهایی نداشتند، نمره در حد دانش‌آموزان با وضعیت درسی متوسط کسب کردند.
تسنیم: آیا نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی تحلیل می‌شود و چه نتایجی از این تحلیل‌ها دریافت کردید؟
براساس تحلیل نتایج امتحانات نهایی، متوجه می‌شویم که خلأ و اشکالات کار چیست و چرا دانش‌آموزان یک استان در امتحانات نهایی بسیار خوب و در استان دیگر ضعیف ظاهر می‌شوند، در این وضعیت مدرسه، معلم و شرایط اقتصادی خانواده چقدر تأثیرگذار است و براساس آن در اختصاص سرانه و امکانات به استان‌های ضعیف توجه بیشتری خواهیم کرد، اکنون واقعیت آموزش و پرورش به دست ما است و در سالهای گذشته تحلیل‌ها دقیق نبود چون تمرکز دانش‌آموزان بر کنکور بود و نه امتحانات نهایی...
پایان بخش نخست
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: سازمان سنجش کنکور امتحانات نهایی مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی دانش آموزان مناطق محروم امتحانات نهایی آموزش و پرورش عدالت آموزشی پایه دوازدهم سوابق تحصیلی سازمان سنجش دانشگاه ها تأثیر مثبت خواهد شد رشته ها تست زنی سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۴۱۶۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
از متن تا حاشیه تغییر کتب درسی
کتاب‌های درسی به عنوان مؤثرترین رسانه‌های نوشتاری آموزشی از مهم‌ترین مراجع و منابع یادگیری است که مهارت‌های تربیتی و آموزشی را در مدارس پیوند می‌دهد و به دلیل اهمیت بسیاری که در تعیین محتوا و خط مشی آموزشی دارد، کانون توجه دست‌اندرکاران آموزش و پرورش است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، آموزش و پرورش یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های بهبود سرمایه انسانی و توسعه کشور به شمار می‌رود، اگر مأموریت آموزش و پرورش را آماده کردن انسان‌ها برای پیشرفت و تعالی خود، خانواده و جامعه، مصونیت‌بخشی نسل آینده در برابر تغییرات، ایمن کردن آنان در برابر فراهم کردن مجال کافی برای خلاقیت بدانیم، گذراندن وقت در مدرسه از بهترین مراحل زندگی برای هر دانش‌آموز است، زیرا نقش مهمی در آینده او دارد، چرا که در دنیای امروز، تجربه‌های انسان و مهارت‌های اولیه زندگی، در مدرسه‌ها و با درس خواندن کتب درسی منتقل می‌شود؛ به این علت، کتاب درسی به‌عنوان اصلی‌ترین جزو بسته تربیت و یادگیری، بر اساس برنامه درسی معین و با حجمی مشخص، برای تربیت، آموزش و یادگیری دانش‌آموزان، فرصت‌های تربیت و یادگیری را فراهم می‌کند.
بحث ضرورت تغییر محتوای کتاب‌های درسی دانش‌آموزان؛ نخستین‌بار سال ۱۳۷۹ مقام معظم رهبری در جمع طلاب حوزه علمیه قم پیرامون تحصیلات دانش‌آموزان و برنامه‌ریزی برای تحول در نظام درسی و کتاب‌های درسی مراکز آموزشی بزرگ کشور به ویژه آموزش و پرورش تأکید کردند. موضوع تغییر محتوای کتاب‌های درسی برای رهبری آنقدر مهم و ضروری بود که ایشان بار دیگر در سال ۱۳۹۳ این مباحث را به جد به مسئولان آموزشی کشور گوشزد کردند، همچنین مقام معظم رهبری در جمع معلمان و فرهنگیان با انتقاد از تقلید نظام آموزش و پرورش ایران از نظام‌های آموزش و پرورش غربی بر ضرورت تغییر قالب و محتوای کتاب‌های درسی تأکید کردند و در سال ۱۳۹۷ نیز مجدد در یک گفت‌وگوی تلویزیونی بر این موضوع تأکید کردند، لذا طرح این موضوع باعث شد تا منتقدان زیادی بعد از محتوای کتاب‌های درسی درباره غیرکاربردی بودن آن صحبت کنند تا جایی که در سال ۱۴۰۱؛ رهبر معظم انقلاب در دستوری به وزیر آموزش و پرورش سابق اعلام کردند که باید محتواهای غیرکاربردی کتب درسی حذف شود.
بنابراین با توجه به اهمیت موضوع تغییر محتوای کتاب‌های درسی؛ رهبر انقلاب اسلامی، اردیبهشت سال ۱۴۰۱ ضمن انتقاد به وضعیت دانش‌های تدریس شده در مدارس فرمودند: «الان در دبیرستان‌ها و شاید دبستان‌های ما دانش‌هایی تدریس می‌شود که هیچ فایده‌ای به حال امروز و آینده دانش‌آموز ندارد؛ یک ذهنیاتی است که یادشان هم می‌رود، در هیچ مسئله زندگی به این‌ها کمک نمی‌کند، این‌ها را شناسایی و حذف کنید. علم نافع آن علمی است که بتواند استعداد جوان و نوجوان را شکوفا کند.»
بلافاصله بعد از سخنان رهبر انقلاب اسلامی، وزیر آموزش و پرورش وقت جلسه‌ای را با مدیران کل استان‌ها و اعضای شورای معاونین تشکیل دادند و کارگروه‌هایی تشکیل شد تا هر کدام از این کارگروه‌ها و کمیته‌ها نسبت به پیگیری جدی مطالبات رهبری، سازوکارها و مفاد اجرایی را پیگیری کنند. صادق ستاری‌فرد، سخنگوی وقت وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۱ بیان کرد؛ بنا به دستور رهبر معظم انقلاب، مطالب غیرکاربردی از کتب درسی حذف می‌شود: «درست است بازنگری و تغییر کتب درسی باید از جهات و ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد، اما یکی از مهم‌ترین تغییراتی که قرار است در این بخش صورت گیرد در بخش مفاخر ملی و دینی به‌منظور تقویت هویت ملی دانش‌آموزان است.» به‌گفته ستاری در بحث علم نافع و غیرنافع هم که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است تغییر محتوای کتاب‌ها انجام می‌شود: «با علم نافع می‌توانیم شاهد شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان باشیم، بر این اساس در محتوای جدید کتاب‌های درسی تلاش می‌کنیم، جنبه‌های مهم مهارتی از جمله مهارت‌های زندگی، مهارت‌های جسمی و مهارت‌های شغلی به دانش‌آموزان آموزش داده شود.»
بر این اساس حجت‌الاسلام علی لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش در سوم فروردین سال جاری، با بیان اینکه طرح‌هایی را برای بازتالیف کتاب‌های دوره ابتدایی داشته‌ایم گفت: سازمان پژوهش دور جدید تحول در برنامه درسی را در سال گذشته آغاز کرده بود، «طرح‌واره» یا نقشه راه را برای اجرایی‌سازی برنامه درسی در سطح مدرسه تنظیم کرده بودیم که بر اساس آن فرایند تألیف کتاب‌های درسی آغاز شد.
وی یکی از اقدامات صورت گرفته را نهایی کردن نظام‌واره شایستگی‌های پایه و عمومی اعلام کرد و افزود: شایستگی‌های پایه و عمومی آن دسته از توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که دانش آموزان فارغ از اینکه چه درس و چه رشته‌ای را می‌خوانند باید آنها را بیاموزند؛ بعد از اینکه ۱۲ سال تحصیل را پشت سر گذاشته و فارغ‌التحصیل می‌شوند، باید در این مهارت‌ها و توانمندی‌ها به حد قابل قبولی رسیده باشند، این نظام‌واره سال گذشته نهایی و به تصویب شورای هماهنگی علمی سازمان رسید و مراحل پایانی تصویب را در شورای عالی آموزش و پرورش پشت سر می‌گذارد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه طرح‌هایی را برای آغاز بازتالیف کتاب‌های دوره ابتدایی داشته‌ایم، ادامه داد: سال ۱۴۰۳ از پایه اول ابتدایی اجرای آزمایشی محدود طرح را شروع خواهیم کرد؛ همزمان با تألیف و تولید محتوا، علی‌القاعده بر اساس این طراحی، جدول عناوین دروس در دوره اول ابتدایی نیز تغییر خواهد کرد که پیش‌نویس آن در سال ۱۴۰۲ آماده شده است و به شورای عالی آموزش و پرورش برای تصویب ارسال خواهد شد.
لطیفی با اشاره به اینکه چهار کتاب «نو نگاشت» را نیز داشتیم، افزود: در سال ۱۴۰۲ اجرای آزمایشی محدود آن صورت گرفت و امیدواریم برای سال جدید به تدریج آنها را گسترش دهیم. اجرای آزمایشی محدود کتاب دینی پایه هفتم، کتاب کار و فناوری پایه ششم و هفتم، کتاب هنر آموزش خط تحریری برای پایه چهارم ابتدایی را نیز در سال گذشته داشتیم که امیدواریم سال ۱۴۰۳ آن را گسترش دهیم.
بر اساس این پیوند، با توجه به انتشار اخبار مربوط به اجرای آزمایشی تغییرات کتاب‌های پایه اول ابتدایی در سال تحصیلی پیش‌رو، امیرحسین سلطانی فلاح، معاون ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش درباره بازنگری کتاب‌های درسی پایه اول ابتدایی برای سال تحصیلی جدید، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: اجرای سراسری بازنگری‌های صورت گرفته نیازمند بررسی‌های دقیق کارشناسی است، همان طور که کارشناسان سازمان پژوهش به آن اشاره داشتند، این اجرای آزمایشی در سال تحصیلی پیش‌رو متوجه معلمان و دانش‌آموزان به صورت سراسری نمی‌شود.
معاون ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش با اشاره به تغییر آزمایشی محتوای درسی «کلاس اولی‌ها» از مهر ۱۴۰۳، اظهار می‌کند: تغییرات به صورت آزمایشی در حال اجراست. همزمان با این اجرای آزمایشی پژوهش‌های مرتبط با این تغییرات به صورت موازی انجام می‌شود تا ضمن در نظر گرفتن یافته‌های پژوهش و بررسی‌های میدانی نسبت به اجرای سراسری اقدام شود، همزمان با تغییر کتاب‌های درسی مسئله آموزش معلمان متناسب با محتوای جدید و تغییرات صورت گرفته اهمیت پیدا می‌کند و نیز معلمان مدارس ابتدایی نسبت به تغییر کتب درسی باید آموزش‌های لازم را کسب کنند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه میزان بازنگری کتب بر پایه مهارت آموزی و خلاقیت است؟ می‌افزاید: باید بگویم که بخشی از این فرایند به برنامه درسی بازمی‌گردد که جامعیت بیشتری نسبت که کتب درسی دارد، آنچه در سند تحول بنیادین به آن اشاره شده است مجموعه‌ای شایستگی‌هایی است که دانش‌آموزان باد بعد از فراغت از تحصیل آنها را کسب کرده باشند.
سلطانی فلاح ادامه می‌دهد: بر همین اساس برای تحقق اهداف مورد نظر برای دانش‌آموزان در مقطع ابتدایی، بازنگری و تغییرات کتب درسی اجرا می‌شود، موضوع مهارت آموزی و تفکر خلاق و یا تفکر انتقادی که این روزها مطرح می‌شود نیز جدا از کتب درسی در ساختار برنامه آموزشی مدرسه باید ورود پیدا کند.
وی تصریح می‌کند: در این میان موضوع بازنگری مسئله جدی است، زیرا با توجه به بازه ۱۰ سالهای که از بازنگری اساسی کتاب‌های درسی گذشته است نیاز به تغییرات به طور فزاینده‌ای احساس می‌شود. البته این بازنگری کتب درسی برای کلاس اولی‌ها تا زمانی که رفت و برگشت‌های کارشناسی‌اش انجام نگیرد، چیزی نیست که جامعه به صورت عمومی احساس کند؛ یعنی معلمان، دانش‌آموزان پایه اول و خانواده‌های آنها همان کتاب‌های عادی را می‌خوانند، اما یک فرایندی است که در مناطق مشخصی اجرا می‌شود که بازخوردش به خود سازمان پژوهش باز می‌گردد تا برای سالهای آینده بتوانند کتب درسی را اصلاح کنند.
معاون ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش پیرامون اینکه آیا در حال حاضر محتوای کتب درسی مقاطع ابتدایی را برای دانش‌آموزان پرحجم و سنگین می‌دانید؟ خاطرنشان کرد: هنگامی که کتب درسی این مقاطع مورد بازنگری قرار می‌گیرد؛ یعنی بازخوردها و ارزشیابی‌هایی صورت گرفته که نیاز به تغییرات دیده می‌شود. بنابراین اگر از محتوای کتب درسی و حجم آن رضایت صددرصدی وجود داشت به هیچ‌وجه دیگر نیازی به اجرای بازنگری کتب درسی نبود.
امیرارسلان پهلوانی، مشاوره و کارشناس تعلیم و تربیت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه ماهیت کتاب درسی به‌گونه‌ای است که از طرف مخاطبان اصلی آن یعنی دانش‌آموزان و کاربران آن معلمان، متولیان و علاقه‌مندان این حوزه از ابعاد گوناگون با حساسیت بسیار بالا رصد و پایش می‌شود، می‌گوید: هرگونه تغییر در هر کتاب درسی، تبعات و بازتاب‌های خاص خود را خواهد داشت، از این‌رو در تغییرات و اصلاحات کتاب‌های درسی باید نهایت حساسیت و دقت از سوی کارشناسان و متخصصان امر به کار گرفته شود.
وی پیرامون اینکه با توجه به تغییر و تحولات و پیشرفت‌های علمی و مطالعات صورت گرفته و نیازهای فرد و جامعه، هر چند سال کتب درسی نیازمند بازنگری و اصلاح است، اظهار می‌کند: وقتی کتاب‌های درسی جدید چاپ و توزیع و در مدرسه‌ها، توسط معلمان تدریس می‌شود، چهره واقعی آنها آشکار خواهد شد و ممکن است در آنها ایرادات و اشکالاتی مشاهده شود که از چشم برنامه‌ریزان و مؤلفان دور مانده است.
مشاوره و کارشناس تعلیم و تربیت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی می‌افزاید: معلمان، اولیا و دانش‌آموزان با مشاهده برخی نارسایی‌ها، نظرات و پیشنهادهای خود را از طریق مکاتبه یا به طور شفاهی به مؤلفان کتاب‌های درسی نیز موظفند این پیشنهادها و نظرات را دقیق بررسی کنند و چنانچه آنها را وارد و بجا تشخیص دادند، نسبت به اصلاح و بازسازی کتاب و رفع اشکالات اقدام کنند.
وی با بیان اینکه کودکان با مطالعه و یادگیری نه‌تنها از دستاوردهای انسان از آغاز تا امروز آگاه می‌شوند، بلکه مهارت‌های زندگی آینده‌شان را نیز می‌آموزند، تصریح می‌کند: راه یادگیری، تقلید، تکالیف مشقت‌بار و توأم با خستگی معلم و دانش‌آموز نیست؛ برای تمام چالش‌های آموزش روش‌های علمی و تخصصی وجود دارد و آموزش و پرورش مسیر علمی آن را مشخص کرده است.
پهلوانی ادامه می‌دهد: با نگاهی اجمالی به کتاب‌های درسی دوره ابتدایی، در اکثر موارد کاهش چشمگیری از نظر تعداد دروس و صفحات کتاب‌ها می‌توان مشاهده کرد و از منظر تنوع و تعدد فعالیت‌های پیش‌بینی شده برای دانش‌آموزان در جهت دستیابی به اهداف یادگیری دروس مختلف، افزایش قابل توجهی داشته‌ایم و این امر موجب جذابیت فعالیت‌های آموزشی و علاقه‌مندی بیشتر دانش‌آموزان و توسعه مهارت‌ها و توانایی‌هایشان در زمینه‌های مختلف می‌شود، اما روز به روز با پیشرفت‌های چشمگیری در تمام زمینه‌های علوم اگر پس از انجام مطالعات و تحقیقات لازم، تشخیص داده شود که محتوا و شیوه آموزش بعضی کتاب‌ها کارآیی لازم را ندارد، لازم است تغییرات اساسی در آنها ایجاد شود.
وی با تاکید بر اینکه کتاب‌های درسی به دلیل اهمیت زیادی که در تعیین محتوا و خط مشی آموزشی دارند، کانون توجه دست‌اندرکاران آموزش و پرورش است، می‌گوید: در تغییر و بازنگری محتواهای کتاب‌های درسی باید همزمان از طریق آموزش ضمن خدمت، زمینه آگاهی معلمان از آموزه‌های جدید و تقویت مهارت آنها و ارتقای کیفیت آموزش در آن موضوع درسی فراهم شود، چرا که محتوایی که طی دورانی دانش‌آموزان در مدارس فرا گرفتند هم اکنون نه تنها در زندگی اجتماعی به‌کار نمی‌آید، بلکه اثری از آن نیز در ذهنشان باقی نمانده است، بنابراین محتوای کتاب آموزشی باید بتواند به تسهیل، تعمیق و تحکیم یادگیری کمک کند.
مشاوره و کارشناس تعلیم و تربیت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی پیرامون اینکه با توجه به اهمیت تقویت یادگیری دانش‌آموزان و ایجاد انگیزه، یک معلم ماهر باید روش‌های خوبی را در پیش گیرد تا به آنها در استفاده از بهترین نتایج زندگیِ تحصیلی کمک کند. اظهار می‌کند: توانایی همه افراد در زندگی به اندازه هم نیست و سطح درک و یادگیری هر کسی با دیگری متفاوت است، بعضی از انسان‌ها در یادگیری یک موضوع خاص مانند ریاضی و فیزیک توانمندتر هستند و برخی دیگر در موضوعاتی مانند ادبیات توانایی دارند.
وی می‌افزاید: تفاوت در سطح توانمندی‌ها در میان افراد مختلف بسیار طبیعی است، اما مواردی هم وجود دارد که فرد برخلاف هوش بالای خود، در بخشی از یادگیری‌ها دچار مشکل می‌شود و از درک بعضی مسائل و موضوعات ناتوان است، در این صورت یک کودک، اگرچه نسبت به هم‌سالان خود از هوش بیشتری برخوردار است، اما در بخش‌های گوناگون یادگیری مشکل دارد و نمی‌تواند آن‌طور که دیگران می‌آموزند، روند یادگیری را طی کند، همچنین محتوای کتاب آموزشی باید بتواند به تسهیل و عمق‌بخشی و تحکیم یادگیری کمک کند.
بر این اساس، طرح‌هایی برای بازتالیف کتاب‌های دوره ابتدایی در نظر گرفته شده است که سال ۱۴۰۳ از پایه اول ابتدایی اجرای آزمایشی محدود طرح شروع خواهد شد؛ همزمان با تألیف و تولید محتوا، جدول عناوین دروس در دوره اول ابتدایی نیز تغییر خواهد کرد که پیش‌نویس آن در سال ۱۴۰۲ آماده شده است و به شورای عالی آموزش و پرورش برای تصویب ارسال می‌شود.
در نهایت پژوهشگران و محققان آموزشی در مورد چرایی تغییر و اصلاح کتاب درسی معتقدند؛ اعمال هرگونه اصلاح و تغییر در هر کتاب درسی معین، باید مبتنی بر مستندات و مبانی علمی دقیق باشد، بر این اساس هرگونه بازنگری و تغییر کتاب‌های درسی به یکی از این دلایل یعنی ضرورت انطباق محتوای کتاب با اسناد تحول بنیادین و برنامه درسی ملی، بهبود کتاب با کاربست یافته‌های پژوهش‌های جدید مرتبط با برنامه درسی یا کتاب درسی و نیز اعمال نظرهای دانش‌آموزان و معلمان و نیز انعکاس نتایج ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و سنجش دانش‌آموزان در کتاب، اعمال نتایج یافته‌های پژوهش‌ها و ارزشیابی‌های استان‌ها، دبیرخانه‌های راهبری کشوری و انجمن‌های علمی در خصوص برنامه‌ها و کتاب‌های درسی، از جمله تحلیل محتوای کتاب‌های درسی؛، ضرورت توجه به نظرهای رسیده از نهادهای سیاست‌گذار همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، اعمال دیدگاه‌ها و نظرهای شورای برنامه‌ریزی گروه درسی، معلمان، دانش‌آموزان، کارشناسان، استادان و متخصصان مرتبط، بازخورد دادن نتایج بررسی‌ها و مطالعات تطبیقی ملی و فراملی در کتاب درسی، لزوم بهره‌مند شدن مخاطبان کتاب از نتایج جلسات نقد و بررسی کتاب در سازمان، با مشارکت صاحب‌نظران مرتبط، بررسی و اعمال پیشنهادهای دریافتی از نهادها، مؤسسات و اشخاص صاحب‌نظر مرتبط با برنامه‌ها و کتاب‌های درسی مانند استادان دانشگاه، اعمال یافته‌های پایش برنامه درسی در سطح اجرا، موجه تلقی می‌شود.
کد خبر 747479
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد